ปฏิบัติการ 'กินได้ทิ้งให้ถูกที่' ที่ห้องน้ำหอสมุด KLLC ลดขยะได้จริงแค่ไหน?

ปัญหาขยะในพื้นที่สาธารณะ โดยเฉพาะ "ห้องน้ำ" เป็นเรื่องใกล้ตัวที่หลายคนอาจมองข้ามไป และนี่คือจุดเริ่มต้นของโครงการจิตอาสา "กินได้ทิ้งให้ถูกที่" โดยนักศึกษาวิชา ปันสุข Joy of Sharing จากสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง (สจล.) ซึ่งดำเนินการในช่วงวันที่ 16 ถึง 30 กันยายน 2568 โครงการนี้มีเป้าหมายที่ชัดเจนคือการลดปริมาณขยะในห้องน้ำและส่งเสริมพฤติกรรมการทิ้งขยะให้ถูกต้อง โดยมีกลุ่มเป้าหมายคือนักศึกษาที่มาใช้งานหอสมุด KLLC

คณะนักศึกษาจิตอาสาเริ่มต้นจากการลงพื้นที่จริง ด้วยการสอบถามแม่บ้านถึงปัญหาการทิ้งขยะในห้องน้ำหอสมุด KLLC เพื่อสรุปผลก่อนจะออกแบบโปสเตอร์รณรงค์เรื่องการทิ้งขยะให้ถูกที่ โปสเตอร์ที่จัดทำขึ้นมีจำนวน 10 แผ่น โดยมีการระบุประเภทขยะที่ควรทิ้งในห้องน้ำ เช่น กระดาษชำระ ผ้าอ้อมสำเร็จรูป สำลี และผ้าอนามัย และประเภทขยะที่ไม่ควรทิ้งอย่างชัดเจน เช่น เศษอาหาร ขวดน้ำ กล่องพลาสติก และสารเคมี หลังจากได้รับอนุญาตจากเจ้าหน้าที่หอสมุดแล้ว โปสเตอร์เหล่านี้ก็ถูกนำไปติดตามบริเวณห้องน้ำ

หัวใจสำคัญของโครงการนี้อยู่ที่การ "วัดผล" ซึ่งได้มีการเก็บข้อมูลรวม 2 สัปดาห์ (14 วัน) โดยการนับจำนวนครั้งที่พบขยะผิดประเภทในถังขยะห้องน้ำหอสมุด และสอบถามข้อมูลจากแม่บ้าน ผลที่ได้น่าสนใจอย่างมาก:

• ก่อนติดโปสเตอร์ (สัปดาห์ที่ 1) พบขยะผิดประเภทรวม 70 ครั้ง
• หลังติดโปสเตอร์ (สัปดาห์ที่ 2) จำนวนครั้งลดลงเหลือประมาณ 42 ครั้ง

จากข้อมูลนี้แสดงให้เห็นว่า จำนวนการทิ้งขยะผิดที่ลดลงไปประมาณ 40% เมื่อเทียบสองสัปดาห์ ซึ่งยืนยันว่าการรณรงค์ด้วยโปสเตอร์มีผลต่อพฤติกรรมผู้ใช้บริการในระดับหนึ่ง

อย่างไรก็ตาม แม้ผลที่ออกมาจะดีขึ้น แต่คณะผู้จัดทำโครงการก็ได้ข้อสรุปเป็น "บทเรียนสำคัญ" ว่าการติดโปสเตอร์อย่างเดียวอาจยังไม่เพียงพอในการแก้ปัญหาทั้งหมด และปัญหานี้ยังขึ้นอยู่กับวินัยของผู้ใช้บริการเป็นหลัก นอกจากนี้ยังได้เรียนรู้ว่าการทำงานร่วมกันของสมาชิกที่มีเวลาว่างไม่ตรงกันจำเป็นต้องมีการแบ่งหน้าที่อย่างเป็นระบบมากกว่าการพยายามนัดรวมตัวเสมอไป และการเก็บข้อมูลด้วยการสอบถามผู้ปฏิบัติงาน เช่น แม่บ้าน อาจสร้างความลำบากใจในการตอบปัญหาได้

โครงการจิตอาสานี้สอนให้เห็นถึงความสำคัญของการสร้างความตระหนักรู้เรื่องการทิ้งขยะ การทำงานร่วมกันอย่างยืดหยุ่น และความรับผิดชอบต่อสังคม คณะนักศึกษาจึงมีข้อเสนอแนะในการพัฒนาโครงการต่อไปว่าการรณรงค์ต้องทำอย่างต่อเนื่องและร่วมมือกับหลายฝ่าย การแก้ปัญหาควรมีความยืดหยุ่นและใช้วิธีการใหม่ๆ รวมถึงการติดตามและประเมินผลอย่างสม่ำเสมอ และอาจต้องมีการเคลือบโปสเตอร์เพื่อให้ทนทานขึ้นด้วย

นี่เป็นอีกหนึ่งตัวอย่างของการใช้พลังเยาวชนในการขับเคลื่อนสังคม แม้จะเป็นเรื่องเล็ก ๆ อย่างการทิ้งขยะในห้องน้ำ แต่ก็นำไปสู่การสร้างสุขอนามัยที่ดีในส่วนรวมได้อย่างชัดเจน และตอกย้ำว่าปัญหาด้านสิ่งแวดล้อมต้องอาศัยการร่วมมือกันของทุกฝ่ายอย่างแท้จริง